درجستجوی مقصر!!!

بیشترین عامل آلایند‌ه هوای شهر تهران از سوی محققان و کار‌شناسان خود‌رو‌ها اعلام شد‌ه‌اند‌ و بیش از ۷۵د‌رصد‌ آلود‌گی هوا ناشی از ترد‌د‌ خود‌روهای پایتخت است. د‌ر تهران بیش از ۳میلیون خود‌رو و موتور سیکلت د‌ر حرکت است، از سویی و براساس مطالعات طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران، هر خود‌رو به ازای هر کیلومتر ۶۴گرم آلود‌گی تولید‌ می‌کند‌. هر سفر شهری د‌ر این طرح د‌ر حد‌ود‌ ۹کیلومتر تعیین شد‌ه است. د‌ر واقع هر خود‌رو به ازای هر سفر شهری بیش از نیم کیلوگرم و هر موتورسیکلت نیز د‌ر شهر تهران به اند‌ازه خود‌روهای شخصی آلود‌گی تولید‌ می‌کند‌. با تکیه بر این مطالعات د‌ر تهران بیش از ۱۶میلیون سفر شهری انجام می‌شود‌ و این به ‌معنای آن است که د‌ر هر روز ۹هزار و ۲۱۶تن آلود‌گی وارد‌ هوای پایتخت می‌شود‌. حال تصور کنید‌ که روزانه این حجم از آلود‌گی وارد‌ ریه شهروند‌ان تهرانی می‌شود‌، اگر چه شاید‌ د‌ر نظر اول که د‌ر محیط بیرون قرار می‌گیرید‌ متوجه این حجم نشد‌ه و گاهی هم به لطف بارش باران از این مقد‌ار کم شود‌ اما روزهایی که هوا سنگین است و سایه مرگ و انواع بیماری‌ها را بر فراز پایتخت حس می‌کنید‌ تصور وحشتناکی است اما این واقعیت هرروز د‌ر تهران اتفاق می‌افتد‌.

این در حالی است که دولت با حمایت از خودروسازان و با در نظر گرفتن تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی، مدیران خودرساز را تشویق به تولید خودروهای بی کیفیت کرد. بودجه ای که اگر با تدبیر، صرف توسعه حمل‌ و نقل عمومی می شد، آلودگی هوای تهران به این حد نمی رسید.

http://cinemapress.ir/news/

براستی برای این فاجعه چه باید کرد؟

آلودگی هوا

هر ساله نیمه دوم سال، آن هم در روزهای پاییزی که آلودگی هوا به اوج می رسد، همه ی دستگاه های مرتبط به این موضوع سعی می کنند تقصیرها را گردن دیگری بیندازند.

یکی از مهمترین عوامل آلودگی کلانشهر ها، استفاده بیش از حد از خودروهای شخصی و مصرف بالای بنزین است. استاندارد نبودن بنزین و البته مشکلاتی که خودروهای فعلی دارند، و عدم توجه به معاینه فنی خودروها سبب شده تا بیشترین نگاه ها به این سمت باشد.

              

توسعه سیستم حمل و نقل عمومی و ریلی همیشه جزو شعارهای مسئولان شهری بوده و تلاش هایی هم در این زمینه صورت گرفته که این تلاش ها نتوانسته وضعیت را به شکل مطلوبی تغییر دهد.

از آن طرف تاکسی ها و اتوبوس ها که تنها گزینه های باقی مانده محسوب می شوند، خودشان استاندارد نبوده و آلاینده اند. به اعتراف کاربران، ‌اتوبوس های شهری وضع مناسبی ندارد و اکثرآن ها فرسوده است.

     

سیاست غلط شهردارها و ساخت و سازهای بی رویه موجب شد تا باغات وفضا های سبزشهری  از بین برود و درختانی که ریه های تنفسی برای این کلانشهر ها محسوب می شدند به تدریج جای خود را به آسمانخراش ها دادند.

همه این عوامل دست به دست هم داده  وموجب افزایش نرخ مرگ ومیر ناشی از آلودگی هوا در کلان شهرهایی همچون تهران واصفهان و... شده است.

فضای سبز

نقش فضای سبز در کاهش آلودگی هوای شهرهای بزرگ

آنچه ازبررسی تاریخ کهن وتمدن های بزرگ برمی آید مشخص می کند که تمامی نمونه های موفق منظر سبز شهری در گذشته از اثرات صاحبان قدرت در جامعه بوده است. بروز تأثیرات انقلاب صنعتی در سراسر دنیا باعث شد تا جوامع بشری بیش از پیش از طبیعت دور افتاده و رشد سریع شهرها و در نتیجه پراکندگی نامنظم جمعیت در آن، اغلب محیط زیستی با کیفیت نامطلوب را به وجود آورد.

امروزه فضاهای شهری با مشکلات متعددی مواجه هستند که از جملة می توان به آلودگی هوای این شهرها و به دنبال آن یک چشم انداز بسیار زشت شهری را ایجاد کرده است و انواع بیماری های ریوی و تنفس، برونشیت های مزمن، سرطان پوست، پوسیدگی تأسیسات شهری،  از بین رفتن حیوانات و غیره را برای مردم شهری به ارمغان آورده است، آلودگی صوتی در شهرها که باعث انواع بیماری های عصبی و روانی و بالا رفتن درصد عصبانیت و تندخویی ها در ساکنین شهرها شده است.

      

وجود فضاهای سبز در شهرها به لطافت هوای شهر کمک می کند. در اغلب شهرهای بزرگ اروپاو آمریکا وجود فضای سبز کمک بزرگی به ساکنین نموده و با علم به اینکه میزان و مقدار نزولات آسمانی در این نقاط فراوان است، ولی به صورت کاملاً نظام مند به ایجاد فضای سبز در شهرها می پردازند.

بنابراین ایجاد فضاهای سبز مصنوعی درون شهری برای شهرهای عظیم کشور امری کاملاً ضروری به نظر می رسد. خشکی هوای داخل شهرها و عدم وجود پوشش گیاهی در روحیه مردم شهرنشین اثر می گذارد. در ساختن ساختمانهای چند طبقه و آسمان خراش هایی که امروزه ساخته می شوند باید عوامل متعددی را در نظر بگیرند و در اصول شهرسازی ایجاد فضای سبز شهری را در رأس امور قرار دهند.

نظارت بر اصول شهرسازی باید طوری عملی گردد که سطحی را به منظور فضای سبز در داخل شهرها تأمین کند و در ساختن آسمان خراش های بزرگ حتی الامکان از قطع درختان در داخل شهرها جلوگیری به عمل آید. در اکثر کشورهای پیشرفته جهان برای فضاهای سبز شهری در داخل شهرها اهمیت زیادی قایل هستند وتوسعه شهر را به گونه ای طراحی می کنند تا فضای سبز طبیعی بخشی از معماری شهر محسوب شود.

    

ایجاد فضای سبز به منظور بهبود کیفیت هواامروزه در شهرهای بزرگ جهان به علت تراکم جمعیت و وجود وسایل ماشینی و مکان یابی نامناسب کارخانه ها در نزدیکی شهرها مسأله آلودگی هوا بسیاربغرنج گردیده است. در کشور ما ایران به ویژه در شهرهای بزرگ این مسأله هر روزه مشکل سازترشده و با توجه به این نکته که اکثر شهرهای بزرگ کشور در مناطق خشک و روی شیب دامنه کوه ها قرار گرفته اند. نقش سایه باد، آلودگی هوا بسیار خطرناک و جدی تر می باشد.
بنابراین ایجاد فضای سبز درزمین های بازی، حیاط مدارس وبیمارستان ها ،آسایشگاه ها و محل های نشستن و کلیه مکان هایی که احتیاج به هوای پاک دارندبرای مقابله با آلودگی هوا الزامی است.

امروزه در کشور ما ایران آلودگی شهرها و به ویژه ۷ کلان شهر کشورمان به یک معضل اساسی تبدیل شده است و دولت در جهت کاهش آلودگی هوای شهرها اقدامات متعددی از جمله اجرای طرح های مختلف ترافیکی،از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، تردد اتومبیل ها باپلاک های زوج و فرد، تغییر ساعت بانک ها، تشویق و ترغیب مردم به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس، مترو، تاکسی،ومتاسفانه گاهی تعطیلی مدارس و غیره را انجام می دهد. اما ایجاد فضاهای سبزشهری در مناطق مناسب  شهر در راس این اقدامات می تواند کمک بیشتری به رفع این مشکل بکند، چرا که امروزه متأسفانه فضاهای سبز شهری را به جای اینکه در مناطق پر تردد و شلوغ شهرها که دارای آلودگی هوای بیشتری می باشند ایجاد بکنند بیشتر درحاشیه شهرها ودور از دسترس ایجاد می کنند.

بنابراین باید شیوه تداوم پذیری را برای ساختار شهرهایافت تا میلیون ها انسان در سراسر جهان بتوانند به شرایط زندگی بدون خطروبا هوای تمیز دست یابند. فن آوری های سبز بزرگ ترین امکان را برای دست یابی به این هدف در اختیار ما می گذارند. www.beu-ardabil.com

تصویب سند مقابله با تغییرات آب و هوایی پاریس با اختصاص ۱۰۰ میلیارد دلار سالانه

در این سند، کشورهای جهان متعهد شدند که میزان افزایش دمای کره زمین کمتر از ۲ درجه سانتیگراد باشد وهمچنین کشورها متعهد شدند تا این افزایش از ۱.۵ درجه سانتیگراد فراتر نرود.

وزیر خارجه فرانسه گفت: توافق کردیم تا سال ۲۰۲۰ سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار اعتبار برای مقابله با تغییرات آب و هوایی اختصاص یابد.

فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه نیز با واقع بینانه خواندن توافق حاصل شده گفت: توافق مهار تغییرات آب و هوایی واقع بینانه است و منافع همه طرف ها را در نظر می گیرد و به شرایط کشورهای در حال توسعه و نیازهای آنها احترام می گذارد.

     

دیدگاه زنان در مورد آینده زمین

               

دیدگاه زنان در مورد آینده زمین با تغییرات آب و هوا چیست؟ به نظر ماری رابینسون، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در کنفرانس COP21 ، زنان کسانی هستند که از کودکان مراقبت می کنند، خانه را مدیریت می کنند، نقش اصلی در خانواده را بر عهده دارند، و باید اعتراف کنیم که نقش مهمی را در جلوگیری از هدر رفت منابع در خانه دارند. پس از کنفرانس پاریس نباید فعالیتها متوقف شود، زیرا در صورت از دست دادن فرصت ها بر ای نجات زمین، ما فرزندان آینده خود را قربانی می کنیم. به همین دلیل ما مجبور به تغییر هستیم، باید اجازه دهیم زمین تنفس کند. 

زنی از اکوادور گفت هیچ وقت تصور نمی کردم که رییس جمهور پیشین ایرلند از زمین دفاع کند. و ادامه داد که سوال بسیاری از حقوق دانان محیط زیست بحث نسل کشی آب و هواست. منظور از این نسل کشی، مرگ بسیاری از انسانها در مناطقی خاص بر اثر تغییرات آب و هوا می باشد. 

به عقیده نماینده تشکل  WECAN از مراکش،  کنفرانس COP21  همه راه حل ها را در پی نخواهد داشت. زنان به طور نامتناسبی از تغییرات آب و هوا رنج می برند. زنان باید وارد فعالیتهای موثر برای مبارزه با تغییرات آب و هوا شوند. آنها می توانند در مبارزه با جنگل زدایی، حفظ اکوسیستم ها ، حیات وحش و یافتن هزارها پاسخ دیگر وارد عمل شوند. احساسات زنان می تواند بعنوان یک راهنما عمل کند. بسیاری از زنان می توانند با یک کلمه کودکان خود را با مسیولیت های محیط زیستی آشنا کنند. 

نماینده گرجستان در صحبت های خود به چگونگی استفاده از گرمای خورشید در حفظ مواد غذایی  مانند روش خشک کردن میوه ها و یا کاهش مصرف سوخت چوب درختان توسط کشاورزان در این کشور پرداخت. 

در کنار کشورهای در حال توسعه، زنان کشورهای توسعه یافته نیز با شور و حرارت از فعالیتهای خود برای مبارزه با گرمایش جهانی گفتند.  بعنوان مثال،  ناتالی ایساکس از استرالیا در مورد کمپین آگاهی یک میلیون زن و  تشویق زنان برای جلوگیری از گرمایش جهانی را توضیح داد. در این کمپین ، با استفاده از قدرت باشکوه موسیقی برای الهام بخشیدن به زنان، مردان و یا کودکان استفاده شده است. هدف این کمپین، کم کردن میزان تولید کربن به میزان یک میلیون تن است. 

ولی موثرترین و قوی ترین سخنرانی را نماینده بومیان امریکا و کانادا ارائه داد. او گفت که تمامی زنان بومی امریکا، کانادا، آلاسکا و جنوب امریکا ، بر روی شکایت از شرکت های نفتی آلوده کننده  و معادن به نمایندگی از خانواده های خود متمرکز شده اند. برای بسیاری از بومیان قاره آمریکا، شواهدی از آسیب به محیط زیست و نژادپرستی با تاریخ اجداد آنها گره خورده است. نماینده بومیان زن آمریکا یادآوری کرد که : هیچ چیزی اتفاق نخواهد افتاد و ما متعجب نیستیم. پانصد سال است که ما می گویم باید به زمین احترام بگذاریم و این تنها راه نجات است. به عقیده او مردمان بومی اولین نسلی هستند که در تغییرات آب و هوا نابود خواهند شد، ولی دیگر مردمان جهان نیز از این تاثیرات در امان نخواهند بود. 

در انتهای کنفرانس زنان، به عقیده اکثر نمایندگان زن بومی جهان، کنفرانس پاریس فاقد معنویت لازم برای رسیدن به تغییر سیستم در مبارزه با گرمایش جهانی است. 

http://www.lemonde.fr/cop21/article/2015/12/08/cop21-le-climat-du-point-de-vue-des-femmes_4827212_4527432.html

http://iren.ir/detail/News/714/163

عاقبت زاینده رود

      

رودخانه زاینده رود از زاگرس بختیاری سرچشمه می گیرد و با عبور از اصفهان در نهایت به گاوخونی می ریزد. سه هزار سال بوده که این رودخانه این مسیر را طی می کرده و این گستره تاریخی را جان می داده است. دو تحول یکی در سی سال اخیر و دیگری در سه سال اخیر رخ داد. در پایین دست رودخانه مزارع و کشتزارهایی را گستراندند که انطباقی با توان اکولوژیک این حوزه نداشتند و دیگر اینکه سه سال پیش در بالادست زاینده رود به مردم محلی مجوز  حفر صدها چاه غیر مجاز داده شد. دیمزارها و مراتع با آبی که از این چاهها به دست آمد تبدیل شدند به کشتزارهای آبی. اکنون : زاینده رود است و طبیعت پیرامون رودخانه و شهر اصفهان و تالاب گاوخونی، کشتزارهای پایین دست در اصفهان و کشتزارهای بالادست در چهار محال و بختیاری. واقعیت این است که آب موجود در زاینده رود به اندازه تامین آب مورد نیاز یکی از این سه بخش است و هر کدام پر شوند آن دو دیگر خالی می مانند. مردم بختیاری و مردم اصفهان البته هر کدام لابی خود را دارند. اما به هر حال این طبیعت کرانه های زاینده رود، و تالاب گاوخونی است که هیچ کس را ندارد وکلا از محاسبات تقسیم آب این حوزه حذف شده است.

      

کسب روزی با 300ولت برق

ماجرا از این قرار است ...

سیم برق را بر سر چوبی می‌بندند که به آن توری وصل است. بعد این چوب را به آب می‌زنند و تا ۳۰۰ ولت برق می‌توانند تولید کنند که همه موجودات زنده آب را تا شعاع چند متری از میان می‌برد.

ماهیگیری با برق در ابعاد گسترده، بلای تازه‌ای است که به جان حیات وحش و محیط زیست خوزستان افتاده است. در تمامی آب‌های خوزستان، از نهر و تالاب بگیرید تا رودخانه‌های اصلی همه جا می‌توانید این شیوه ماهی‌گیری را ببینید. به ویژه در رودخانه دز که از وسط پارک ملی دز می‌گذرد .حتی در خود شهر اهواز و از رودخانه کارون هم با این روش ماهی می‌گیرند ومتاسفانه به بهانه کمبود نیرو و بودجه هیچ برخوردی با آن‌ها نمی‌شود.

به گفته افراد محلی گوشت این ماهی‌ها به وضوح طعمی متفاوت با ماهی‌هایی دارند که به طور عادی صید شده‌اند. نکته آنجاست که چون این ماهی‌ها هیچ مشخصه متفاوت دیگری ندارند خریداران راهی برای تشخیص اینکه ماهی خریداری شده به چه روشی صید شده ندارند و تنها زمانی پی به این موضوع می‌برند که طعم متفاوت گوشت ماهی را زیر دندان مزه کرده باشند. . هرچند که هنوز اطلاعات مشخصی از اینکه گوشت ماهی یا پرندگانی که به این شیوه صید می‌شوند چه زیان‌هایی به انسان می‌رسانند در دست نیست. www.mehrnews.com

   

بحران منابع پایه

بحران منابع پایه زیست محیطی ایران

       

امروزه منابع پایه محیط زیست ، آب، هوا،خاک و تنوع زیستی درکشوردروضعیت بسیاربحرانی قرار دارد. بنابراین اجرای ارزیابی راهبردی محیطی در سطوح تصمیم گیری سیاست ها، برنامه ها و طرح های کلان توسعه ای، ملی، منطقه ای و موضوعی ضروری است.

مصرف منابع در ایران در حال حاضر به اندازه ظرفیت زیستی سال 2050 یعنی چیزی در حدودسه برابر سرانه ازظرفیت  منابع پایه استفاده می شود و جزو 10 کشور اول تولید کننده ی دی اکسید کربن در جهان می باشیم. این جریان باعث شده تا کشور به سمت ناپایداری حرکت کند . بحران هایی مانند آلودگی هوا، فرسایش خاک، گرد و غبار، خشکسالی،از دست دادن منابع آب و خشک شدن دریاچه ها وتالاب ها، افت شدید آب های زیرزمینی و فرونشست زمین، پسماندها و .... ناشی از این ناپایداری است .

"برای کاهش آثار منفی تخریب محیط زیست و یا جلوگیری از تخریب محیط زیست اجرای برنامه هایی نظیر:

استفاده از تکنولوژیهای زیستی برای برآورده ساختن نیازهای فعلی و آتی

- استفاده از انرژیهای پاک مانند انرژی بادی، آبی و خورشیدی به جای انرژیهای فسیلی که عامل اساسی

در افزایش میزان آلودگی کره زمین و افزایش دما می باشند.

- همکاری دولتها در جهت کاهش صدمات محیطی و مبارزه با آلودگیهای محیطی در سطح منطقه ای وجهانی

- استفاده از شیوه های مختلف بازیافت زباله به منظور ممانعت از پخش شدن در محیط زیست

- استفاده از روشهای ارزیابی زیست محیطی قبل از اجرای پروژه ها و برنامه های مختلف در نواحی

مختلف به منظور ارزیابی آثار زیست محیطی پروژه ها و به حداقل رساندن آثار زیانبار محیطی آنها

- حفاظت از محیط زیست در ارتباط با بهره برداری از منابع طبیعی غیرقابل تجدید پذیر

- حفاظت محیط زیست در ارتباط با منابع تجدید پذیر مانند جنگل ها، مراتع و خاک

کمک به جوامع فقیر و تنوع بخشیدن به فعالیتهای اقتصادی آنها در جهت کاهش بهره برداری بیش از حد از منابع طبیعی"(مقاله تخریب محیط زیست مانعی در برابر توسعه پایدار-علی احمدی کارشناس ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری)

 

همایش جهانی مقابله با آثار جنگ بر محیط زیست

   

جنگ ومحیط زیست

همایش آثار مخرب جنگ بر محیط زیست که با حضور آقای دکتر ظریف وزیر امورخارجه، خانم دکتر معصومه ابتکار معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست، محمدرضا تابش نایب رییس فراکسیون محیط زیست مجلس، سفرای کشورهای مختلف، اساتید و متخصصین داخلی و خارجی  این حوزه  در محل سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، تذکر نکات مهمی را در برداشت.

 موضوع همایش ،البته آثار جنگ بر محیط زیست بود و تجارب بشری و حرکت لازم به سوی آینده بود اما مطلب قابل تامل، سخنان دکتر ابتکار بود که اشاره کردند: «مهم ترین چالش پیش روی ما در حوزه بحران های زیست محیطی، دولت های بی سرزمین و سرزمین های بی دولت هستند».

واقعیت این است که جنگ های بیرونی و داخلی در کشورهای منطقه، اکنون زندگی میلیون ها انسان را به سختی و دشواری کشانده است. عدم انسجام دولت های مرکزی سبب جنگ شده و آثار مخربی که بر سرزمین باقی می گذارد. از سوی دیگر موجب می شود دولت ها نتوانند محیط زیست خود را پایش، مدیریت و کنترل کنند.

در این مورد می توان به افزایش چشمگیر پدیده گرد و غبار در کشورهای عراق و سوریه و اثر آن بر ایران اشاره کرد. در مورد ایران البته بحث تحریم ها و فشارهای ناشی از آن که منجر به کاهش امکان استفاده از تکنولوژی های نوین در حوزه محیط زیست شده مزید بر علت بوده است.

کاربرد سلاح­های شیمیائی، میکروبی و هسته­ای علاوه بر کشتار حیوانات و انسان ها اعم از  نظامی و غیر نظامی در مقطع زمانی خاص در یک نسل، در دراز مدت باعث آلودگی آب و خاک شده که در نسل های بعد مورد توجه قرار می­گیرد.  در سه دهه اخیر جنگ ها در منطقه، اثرات نامطلوبی بر محیط زیست بر جای گذاشتند. جنگ هشت ساله ایران و عراق، جنگ خلیج فارس، جنگ افغانستان، جنگ بوسنی و کوزوو، فلسطین اشغالی و جنگ داخلی در سوریه از آن جمله بوده اند.

نمونه شاخص در این مورد تاثیر جنگ بر تغییر آب ‌و هوا و افزایش دمای مناطق جنگی در عراق بوده است. در این کشور پس از یک دهه جنگ، میزان آب دجله و فرات به ‌شدت کاهش یافته و زمین‌های حاصلخیز میان این دو رود که از مراکز اولیه کشاورزی انسان است، به بیابان بدل شده و سالانه ۲۵۰ کیلومتر مربع بیابانی به آن اضافه می شود. استفاده از سلاح های جنگی بر اثر تغییرات در اکوسیستم، محیط زیست را از چرخه توسعه پایدار خارج کرده است. بروز انواع بیماری ها در انسان و جانوران بر اثر کاربرد سلاح ها علاوه بر تاثیرات افقی در یک نسل، باعث ایجاد تاثیرات عمودی و انتقال از نسلی به نسل دیگر می شود. گاهی تصمیم گیری های فرماندهی اثرات جبران ناپذیری بر محیط زیست کشورهای درگیر جنگ می گذارد. انواع مین های خنثی نشده، ایجاد پل و سد در مسیر اصلی رودخانه ها و مسیر مهاجرت ماهی ها، ایجاد پایگاه ها در اطراف اکوسیستم های حساس، آلودگی تالاب ها و اکوسیستم های آبی، آلودگی های نفتی و ... به عنوان نمونه هایی از عوامل مخرب محیط زیست در اثر جنگ مطرح هستند.

 بنابراین اکنون ضرورت به کارگیری "دیپلماسی محیط زیستی" به عنوان یکی از  کارآمدترین و موثرترین روش ها معرفی شده است. با توجه به اینکه مساله محیط زیست مرزهای سیاسی و جغرافیایی خاصی را نمی شناسد و بحران های زیست محیطی مانند تغییرات اقلیم، تخریب لایه ازون، بحران ریزگردها، بالا آمدن سطح آب ها و ... مربوط به همه ملت هاست، حل این مشکلات و تهدیدات ضرورت همدلی و هماهنگی و اتحاد رهبران سیاسی سراسر جهان را می طلبد. باید به این نکته مهم نیز توجه کرد که دیپلماسی محیط زیست زمینه ای بسیار مهم جهت کسب مهارت های لازم برای شرکت در مذاکرات جهانی زیست محیطی، توسعه پایدار و زمینه های مرتبط بوده و الگوی مناسبی جهت رسیدن به راهکارهای اجرایی و همکاری های مناسب برای کاهش بحران های زیست محیطی و ایجاد شرایط بهینه و متعادل تر برای حیات بشر بر روی کره زمین محسوب شده و جهت رسیدن به آن، ما باید توسعه مناسبات با کشورهای منطقه و جهان را چه از طریق مشارکت جدی در کنوانسیون های منطقه ای مانند کنوانسون های مربوط به حوزه خزر (CEP) و عمان (راپمی)، همین طور حضور در کنفرانس های بین المللی و جهانی مانند اجلاس های مربوط به تغییرات آب و هوایی را در دستور کار داشته باشیم. از این گونه برنامه ها و اقدامات  موثر می توان به رونمایی از سند تغییرات اقلیم در ایران و همچنین رونمایی از سند تعهدات جهانی توسعه پایدار ایران در آینده ای نزدیک اشاره کرد.

     

 امروزه مقررات بشر دوستانه ناظر به حمایت از محیط زیست شیوه عرف بین المللی به خود گرفته و برای همه کشورها الزام آور است. حتی برای کشورهایی که خود را متعهد در برابر آن نمی­دانند.  ولی این قوانین در صورتی می­توانند مانع تخریب محیط زیست در دوران جنگ باشند که جامعه جهانی روی 5 نکته تکیه کند؛

       1)  تلاش برای لازم الاجرا کردن کنوانسیون­هایی که حفاظت از محیط زیست را مورد توجه قرار داده­اند.

(2       تلاش برای بهینه سازی رعایت و اعمال مقررات مربوط به حمایت از محیط زیست در دوران جنگ.

(3      نظارت برکارایی این گونه قوانین و روشن کردن وضعیت نقض کنندگان قواعد و مقررات و اقدام عملی و مناسب در برابر مناقضان این گونه قوانین.

(4      در برخورد با کشورهای مناقص قوانین و مقررات مربوط به حفاظت محیط زیست هیچ گونه تسامح و اغماضی نشود و به تناسب ارتکاب جرم، نقض قواعد و سرپیچی از مقررات جهانی مجازات شوند.

(5       تدابیری در سطح جهانی اتخاذ شود که بروز جنگ ها سیر نزولی بیابد.

اگر موارد 5 گانه در اثر تسامح و تساهل نادیده گرفته شود، قواعد عام و خاص بین­المللی نمی­تواند پاسدار محیط زیست باشد. چنان که امروزه کشورهای پیشرفته عملاً در تقابل و رویارویی زیست محیطی قرار گرفته و با تولید سلاح های کشتار جمعی و رقابت شدید نظامی و بحران سازی در جهان، محیط زیست را با خطر مواجه کرده­اند.

به امید روزی که عدالت و صلح جهانی پایدار را استقرار یابد و شاهد شکوفائی طبیعت و محیط پاک و پیراسته و امن برای همه­ی انسانها باشیم..

www.doe.ir

نگاه فقهی محیط زیست

حقوق محیط زیست

زمین و آنچه در آن است، محیط زیست انسان را تشکیل می دهد و جزو نعمت های عمومی است. لذا آسیب به آن کل جامعه را به مخاطره می اندازد. بنابراین حکومت جامعه اسلامی باید با تمهید قوانین لازم و زمینه سازی بسترهای مورد نیاز و در نظر گرفتن ضمانت اجرایی آن و البته با نظارت کارشناسان امر، به حفظ محیط زیست مبادرت ورزد. همان طور که این روش در سیره حکومتی پیامبر اسلام و امام علی نیز وجود دارد و به نظر می رسد این مساله عهد بین خدا و حاکمان برای جلوگیری از فساد در زمین بوده است. طبق آیات قرآن، خداوند به انسان کرامت و برتری نسبت به سایر مخلوقات بخشید و طبیعت را به تسخیر انسان درآورد تا او از آن بهره برداری کرده و در جهت رفع نیازهای بر حقش از آن استفاده کند. آیاتی از قرآن کریم به صراحت بر این نکته تاکید دارند: و سخّر لکم ما فی السماوات و ما فی الارض جمیعاً منه: و خداوند به تسخیر شما در آورد تمام آنچه را که در آسمان ها و زمین است.

و لقدْ کرّمْنا بنی آدم و حملْناهُمْ فِی الْبرّ و الْبحْرِ و رزقْناهُمْ مِن الطّیّباتِ و فضّلْناهُمْ علی کثیرٍ مِمّنْ خلقْنا تفْضیلا: ما انسان ها را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا (بر مرکب های راهوار) حمل کردیم و از انواع روزی های پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کرده ایم، برتری بخشیدیم.

حال، این مطلب که اگر کسی از مردم جامعه استفاده ناصحیح و نامشروع از نعمات همگانی و منابع طبیعی داشته باشد و به حقوق دیگران تعرض کند و محیط زیست پیرامونش را تخریب کند، مستحق چه مجازاتی است یا اینکه چطور باید تشویق عمومی و رغبت عمومی و فرهنگ سازی در جهت حفظ منابع طبیعی و پایداری محیط زیست ایجاد کرد، همگی از وظایف حکومت جامعه اسلامی است. در این زمینه سیره عملی و قولی پیامبر اسلام (ص) بر چگونگی تشویق امت به حفاظت از دنیای طبیعت و بر حذر داشتن از فساد در آن و گاه برخورد با عوامل آن دلالت می کند. پیامبر اسلام در خصوص منع از قطع ثمار (درختان میوه) فرمود: «لا تقطعوا الثمار، فیصبّ الله علیکم العذاب صباً»؛ درختان را قطع نکنید، که خداوند بر شما عذاب می فرستد. نکته یی که این روایت در بر دارد این است که با توجه به لحن امری آن، این یک امر حکومتی است که عدم رعایت آن عذاب در پی دارد و نقش حکومت جامعه اسلامی در این موارد بسیار پراهمیت است.

در سیره امیر مومنان(ع) نیز این امر به کرات آورده شده است. در نامه ایشان به مالک اشتر (فرماندار مصر) در نهج البلاغه آمده است: ولیکُن نظرُک فی عمارة الأرض أِبلغ من نظرک فی استجلاب الخراج لانّ ذلک لایُدرک اِلاّ بالعمارة: ای مالک، اهتمام تو به آباد کردن زمین بیش از همت گماردن تو به جمع آوری درآمد باشد، چون درآمد بدون آبادانی حاصل نمی شود. بنا بر این امیرمومنان مهم ترین وظیفه حکومت اسلامی را سازندگی و آبادانی دانسته که ضروری است در جامعه اسلامی ما نیز به این امر اهتمام ویژه شود. هدف اساسی دولت اسلامی در بخش محیط زیست، باید تامین پایداری منابع طبیعی و محیط زیست و استفاده عادلانه و کارآمد از منابع طبیعی و انسانی باشد. به این منظور دولت اسلامی باید اقدامات شایسته را در چهار زمینه اصلی: برنامه ریزی، قانونگذاری، نظارت و مالکیت عمومی منابع به عهده بگیرد.aftabir.com