ماسوله
شهر تاریخی و توریستی ماسوله، یکی از نقاط تاریخی، سرسبز و خوش آب و هوای شمال ایران با هوای مه آلود، تابستان های خنک و زمستان های پر برف است. ماسوله در جنوب غربی استان گیلان در بخش سردارجنگل فومن،۶۰ کیلومتری شهر رشت۳۶ کیلومتری شهر فومن و ۲۰ کیلومتری شهر ماکلوان واقع است.
راه قدیمی ماسوله به خلخال که در گذشته شاهراه ارتباطی گیلان و آذربایجان بوده است به منظور حفاظت از محیط زیست، طبیعت بکر و میراث معنوی ماسوله در چندین دهه گذشته امکان توسعه پیدا نکرده است.
زبان اصلی مردم ماسوله مانند زبان مردم غرب گیلان و جنوب جمهوری آذربایجان زبان تالشی است. این شهردرفهرست آثار ملی وبه عنوان میراث فرهنگی و طبیعی به ثبت رسیدهاست. در پی احداث جاده ارتباطی جدید بین گیلان و آذربایجان ،بیشتر جمعیت آن طی هفتاد سال گذشته در نقاط مختلف ایران به ویژه تهران مقیم شدند.
ماسوله یکی ازنقاط بسیار خوش آب وهوای ایران است که هرساله پذیرای دهها هزارگردشگرمیباشد. شهرتاریخی و توریستی ماسوله به دلیل داشتن معماری منحصربهفرد درجهان شناخته شده است. ماسوله با کوهستانهای مرتفع، جنگل و ییلاق سرسبزازتوریستی ترین مناطق شمالی ایران با جلوههای طبیعی فراوان به ویژه دراواخربهاروفصل تابستان است.
محدوده مرکزی ماسوله ازسه جهت شمال، جنوب وغرب به کوه و ازطرف شرق بردرهای زیبا مشرف است ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد برابر با ۱۰۵۰ متراست آب وهوای ماسوله کوهستانی، با تابستانهای خنک وزمستانهای سرد و پر برف است اطراف ماسوله پوشیده از جنگل است و راه اصلی ارتباطی آن، جاده ایست که به سمت فومن کشیده شده است .
ماسوله دارای معماری منحصربهفردی است. محوطه جلوی خانهها و پشت بامها هر دو به عنوان پیادهرو استفاده میشوند. بافت معماری ماسوله در دوران زندیه شکل گرفته است و خیابانهای کوچک و پلههای بسیار به هیچ وسیله نقلیه موتوری اجازه ورود نمیدهد. معماری ماسوله در یک جمله توصیف میشود: حیاط ساختمان بالایی پشت بام ساختمان پایینی است. تعداد طبقات ساختمانها معمولاً تا دو طبقه میرسد.
قرار داشتن در شاهراه ارتباطی سابق و
وجود هشت کاروانسرا موید این مطلب است که پیشه بسیاری از مردمان ماسوله داد و ستد
بوده است. صنایع دستی ماسوله شامل صنایع فلزی و چوبی نیز تا حدود دهه شصت رواج
داشته که در حال حاضر به کلی از بین رفته است.اقتصاد ماسوله در حال حاضر مبتنی بر
توریسم است.
نکته دیگر که در فرهنگ مردم ماسوله وجود دارد، پذیرا بودن است. آنچه از آیین گذشته ماسوله به جا مانده است، مراسم سنتی ماه محرم است. که از جاذبه های فرهنگی - توریستی ماسوله به شمار می رود وهرساله جمعیت عظیمی را به خود جلب می کند و نکته جالب اینکه بر خلاف بسیاری از نقاط، خطیب و مداح و بازیگران تعزیه هیچ مبلغی دریافت نمیکنند.
نام ماسوله یا با تلفظ اصلی "Mooslah”به زبان تالشیازسده ی هشتم و نهم هجری به بعد به همین صورت کنونی خود کاربرد دارد. برخی آنرا برگرفته از نام کوهی در جوارماسوله به نام «ماهسالار» میدانند به باور ایشان این ناحیه ابتدا «ماسالا» خوانده میشد و بر اثر کثرت استعمال بعدها به «ماسوله» مبدل شد. به روایتی دیگر کلمه ماسوله را میتوان «کوه بلند» و «کوه مانند» معنا کرد.