فاجعه در کمین است!!!!

           

فاجعه در کمین است!!!!

هم‌اکنون بزرگترین تهدید برعلیه بقای انسان و بسیاری از گونه های زنده؛ اثرگلخانه ای و پیامد آن یعنی تغییرات جوی است. تا پایان قرن بیست و یکم، دمای متوسط زمین حدود ۴ درجه سانتیگراد بالاتر خواهد رفت. این یعنی فرزندان ما در ۲۱۰۰ احتمالا شاهد آغاز پدیده ای به نام «اثر رطوبت گلخانه ای» یا Moist Greenhouse Effect خواهند بود. 

گرمای هوا تبخیر آب اقیانوس ها را افزایش می دهد و از آنجا که بخار آب خود یک گاز گلخانه ای است؛ افزایش رطوبت جو به تشدید اثر گلخانه ای و گرمتر شدن زمین دامن می زند. با فرض افزایش ۴ درجه ای دما تا پایان ۲۱۰۰؛ اگر اقتصاد همچنان به سوخت های فسیلی متکی بماند، تا ۲۳۰۰ یا شاید کمی دیرتر، پدیده رطوبت گلخانه ای وارد فاز فاجعه‌باری خواهد شد. در آن صورت تنها راه مقابله با این پدیده استفاده از مهندسی آب و هوا یا Climate Engineering در مقیاس جهانی خواهد بود.

بهترین، موثرترین و کم‌خطر ترین راه برای مقابله با تغییرات جوی، کم کردن انتشار گاز های گلخانه ای، به ویژه دی‌اکسید کربن است. تولید برق، حمل و نقل و فعالیت های صنعتی؛ منابع انتشار تقریبا ۸۰ درصد گاز های گلخانه ای ایالات متحده هستند. اگر از صنایع چشم پوشی کنیم؛ با جایگزین کردن سوخت های فسیلی با سوخت های پاک و استفاده از منابع تجدید پذیر برای تولید الکتریسیته؛ می توانیم تا مرز ۶۰ درصد از انتشار گاز های گلخانه ای بکاهیم. مشکل اینجاست که قضیه به این سادگی نیست.

استفاده از منابع تجدید پذیر، هزینه های زیادی را برای یک کشور در پی خواهد داشت. در مقابل سود کم شدن انتشار کربن، بیشتر به کشور های دیگر می رسد. عاملی به نام «رئالیسم سیاسی» باعث می شود کشور ها حاضر نشوند برای سود رساندن به جهان از خودگذشتگی انجام دهند. بنابراین تا زمانی که مهمترین تولیدکنندگان گاز های گلخانه ای، یعنی چین، آمریکا، اتحادیه اروپا، هند، روسیه، ژاپن و کانادا؛ همگی جدیت خود را در روی آوردن به سمت انرژی های پاک نشان ندهند؛ نباید انتظار تغییر قابل توجهی را داشت.

تغییرات سریع جوی و کند بودن اقدامات انجام شده برای کاهش انتشار کربن، باعث شده دانشمندان به فکر انجام مداخله در وضعیت جوی، آن هم در سطح جهانی بیافتند. این مداخلات (تکنیک های مهندسی آب و هوا)، تولید گاز های گلخانه ای را کاهش نمی دهند. بلکه سعی می کنند از روش های دیگری برای مبارزه با گرم شدن زمین استفاده کنند. تکنولوژی هایی که برای این کار پیشنهاد می شوند؛ از دید بیل‌گیتس، که در هاروارد برای تحقیق روی آن ها سرمایه گذاری کرده، پتانسیل های عظیمی دارند. اما بسیاری از دانشمندان، مهندسی آب و هوا را «ایده بدی» میدانند که زمان اجرای آن فرا رسیده.

در این میان چرا باید آکادمی علوم، پیشنهاد آزمایش روی یک ایده «بد» را بدهد؟ دانشمندان نگران هستند که کندی اقدامات نهایتا ما را در مقابله با تغییرات جوی با شرایط نسبتا اضطراری مواجه کنند. در این شرایط احتمال می رود کشور، یا کشور هایی به فکر استفاده از مهندسی آب و هوا بیافتند. این اقدام ممکن است الگو های بارش و خشکی را در بسیاری از نواحی تغییر دهد و همین مسئله زمینه بروز اختلافات شدید اقتصادی یا حتی سیاسی شود. ایده این است که با انجام آزمایشات فراوان، در روزِ‌ مبادا اطلاعات خوبی از چگونگی انجام مداخلات و کم کردن عوارض جانبی آن ها داشته باشیم.

لباس های سفید برای روز های آفتابی مناسب تر هستند. این اصل ساده، اساس ارزان ترین و سریع ترین روش پایین آوردن دمای زمین است. این ایده که «تغییر سپیدایی» یا Albdo Modification نامیده می شود؛ با افزایش بازتاب نور جو، دمای سیاره را پایین می آورد. برای این کار می توان از انتشار ایروسولِ «سولفور دی‌اکسید» در استراتوسفر یا افزایش بازتابندگی ابر ها استفاده کرد.

استفاده از تغییر سپیدایی در تمام سیاره؛ می تواند مشکلات جدی ایجاد کند. این روش دی اکسید کربن را آتش زیر خاکستر می کند. علاوه بر این که اثرات این روش روی چرخه های زندگی کاملا مشخص نیست؛ تغییر در وضعیت باران ممکن است مناطق خشک را خوشحال و مناطق بارانی را غرق کند! بدترین چیز این که اگر برنامه ها طبق نقشه پیش نروند، راه برگشتی وجود نخواهد داشت. به محض این که انتشار ایروسول متوقف شود؛ دی اکسید کربن جمع شده در جو وضعیت را به مراتب بدتر خواهد کرد.

ریموند پیریهامبرت، استاد ژئوفیزیک دانشگاه شیکاگو عقیده دارد: «نباید با تغییر سپیدایی به عنوان یک جایگزین ارزان برای کاهش انتشار کربن نگاه کرد. بلکه این روش باید انتخاب سوم، چهارم یا پنجم ما باشد. جای این راهکار در آخر لیست کار هایی‌ است که می توانید انجام دهید. من استفاده از تغییر سپیدایی را مثل خوردن مسکن برای درمان سرطان می دانم.»

گزارش آکادمی علوم هم استفاده از مهندسی آب و هوا به جای کاهش انتشار کربن را «کاری غیر منطقی و یک بی‌مسئولیتی» می داند. این گزارش همچنین اخطار می دهد؛ جلوه دادن این روش به عنوان یک راه مطمئن برای برخورد با تغییرات جوی، ممکن است بسیاری را که به درستی برای دستیابی به روش های کاهش انتشار کربن تلاش می کنند؛‌ سرخورده کند.

              

تلاش برای توسعه تکنولوژی های بازجذب کربن از جو؛ ممکن است در آینده به ساختن چیزی مثل این جنگل های مصنوعی ختم شود.

درادامه مطلب تکنولوژی بازجذب کربن و...رامطالعه فرمایید.

برخلاف تغییر سپیدایی، برخورد گزارش و دانشمندان، با روش هایی که سعی در جذب دی اکسید کربن از جو دارند؛ بهتر است. این روش ها عموما کم‌ریسک اما بسیار گران هستند. گزارش مذکور پیشنهاد می کند؛ تکنولوژی های جذب کربن در بسته پیشنهادی برای مبارزه با تغییرات جوی گنجانده شوند.

کن کالدیرا، بوم شناس استنفورد می گوید: «جدا کردن بحث تغییر سپیدایی از تکنولوژی های بازجذب کربن، به عنوان دو روشی که سود و زیان آن ها کاملا برعکس هم است؛ از مهمترین دست آورد های گزارش آکادمی علوم بود. نگرانی اصلی در مورد بازجذب کربن دی اکسید، هزینه تمام شده آن است. باید در راه ارزان تر کردن این شیوه تلاش کرد و نکته اصلی این گزارش همین است. اما در مورد تغییر سپیدایی، بحث پیرامون ریسک هاست. بیشتر روش های مطرح شده تقریبا ارزان هستند ولی مسئله انتخاب بد از میان بدتر هاست. اگر قرار باشد که این راهکار ها بتوانند تغییر جوی را متوقف کنند؛ بهتر است از همین حالا آزمایش شوند تا بعدا در شرایط اضطراری، مجبور نشویم با عجله تصمیم گیری کنیم.»

انسانیت با شتاب به گرم کردن سیاره اش ادامه می دهد. طبق آخرین گزارش هیئت بین‌المللی تغییرات جوی، برای جلوگیری از افزایش ۴ درجه ای دما تا ۲۱۰۰، استفاده از تکنولوژی های باز جذب دی اکسید کربن لازم است.

سال ۲۰۰۹ بود که یک اقیانوس‌ شناس و تیمش سوار بر کشتی Polarstern به اقیانوس منجمد جنوبی سفر کردند. آن ها یک جریان گردابی کوچک را انتخاب نمودند و محلولی شامل آهن و مواد مغذی، که رشد آنی پلانکتون ها را تحریک می کرد به داخل آن ریختند. پلاکتون های فتوسنتز کننده به طور فزاینده ای زیاد می شدند و کربن دی اکسید بیشتری را از هوا می ربودند. با تمام شدن ذخیره آهن و مواد مغذی، پلاکتون ها مردند و کربن را هم در اجساد کوچکشان در اعماق دریا دفن کردند. اگر چنین روشی در سطح جهانی انجام شود؛ می توان سالانه تا ۱ میلیارد تن گاز گلخانه ای را در اقیانوس ها دفن کرد.

این گونه آزمایش ها از چشم فعالان محیط زیست پنهان نمی مانند. نگرانی هایی که در مورد صدمه زدن این آزمایشات به چرخه غذایی، یا اثرات جانبی پیش‌بینی نشده آن ها مطرح است؛ کار را برای برگزارکنندگان شان بسیار دشوار می کنند. در مورد راهکار بالا، تیم پس از این که سوژه چنین نگرانی ها قرار گرفتند؛ از ادامه آزمایش منصرف شدند.

کمتر کسی است که دغدغه های فعالان محیط زیست را بی‌مورد تلقی کند. اما با توجه به توصیه هایی که از سوی منابع معتبر علمی به انجام اینگونه آزمایشات در مقیاس کوچک شده است؛ شاید بهتر باشد از سد حساسیت های اغراق شده در این مورد بگذریم. چرا که تنها یک راه برای مطالعه واقعی روی ایده های مهندسی آب و هوا وجود دارد: امتحان آن ها.

اگر سرانجام کشور ها تصمیم بگیرند برای مقابله با مشکلات جوی از مهندسی آب و هوا استفاده کنند، ریسک کار به طرز قابل توجهی بالاست. ایده ای مثل ایجاد آتشفشان های مصنوعی (آزاد کردن سولفور دی اکسید) در سراسر دنیا احتمال نابودی ازن را در پی دارد. دقیقا به همین خاطر است که ما «حالا» باید دست به آزمایش بزنیم.)خلاصه شده ازمقاله کیوان مساجدی (digiato.com