کانون داخلی ریزگردهای خوزستان

کانون داخلی ریزگردهای خوزستان

هورالعظیم، هورالهویزه یا تالاب بزرگ هویزه بزرگ‌ترین تالاب استان خوزستان و یکی از بزرگ‌ترین تالاب های ایران است که در مرز ایران وعراق واقع شده و حدود یک سوم این تالاب در ایران و مابقی آن در کشور عراق است که از دیدگاه منابع جانوری و گیاهی بسیار غنی می باشد.

این تالاب از آب‌های اضافه رود کرخه ، دویرچ و بخشی از آب‌های اضافه اروندرود تشکیل شده‌است. عمق تالاب کم است ولی تدریجاً در وسط آن به چند متر می‌رسد. سراسر هورالعظیم با نی پوشیده شده است.مساحت مشخص شده توسط اداره کل محیط زیست خوزستان به عنوان تالاب حدود ۱۱۸۰۰۰ هکتار می‌باشد.

       

هورالعظیم در غرب استان خوزستان در انتهای رود کرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان بین دو کشور ایران و عراق واقع شده است.

تالاب هورالعظیم به دلیل تامین نشدن حق آبه مورد انتظار، با کم آبی روبه‌رو شد و تخلفات شرکت ملی نفت ایران در این منطقه نیز به تخریب گسترده زیست‌بوم آن منجر شد  وبیش از نیمی از بخش ایرانی این تالاب از بین رفت.

حاشیه‌نشینان هور که مردمی از تبار عرب هستند تا پیش از جنگ ایران و عراق در ده‌ها روستا و آبادی حاشیه هور با استفاده از این تالاب و نیز از آبزیان آن اقتصاد خانواده‌های خویش را تأمین می‌کردند. اما تقریباً تمام روستاهای مجاور هور بجز شهر رفیع به طور کلی ازبین رفته است . fa.wikipedia.org
این هور تنها تالابی بود که بر اساس بررسی‌ های کارشناسی از 100 نمره، نمره 100 را کسب کرده و هیج تالابی تاکنون چنین نمره ‌ای را به‌ دست نیاورده بود و بیشترین تعداد پرنده‌های در معرض خطر در این تالاب به‌سر می‌بردند و این تالاب از نظر حجم و انوع پرنده نیز بسیار قابل توجه بود. 

یکی از کارکردهای مهم تالاب، جلوگیری از توفان شن و گرد و خاک است چراکه تالابها رطوبت آب را بالا می‌برند و خشک شدن هورالعظیم چه در ایران و چه در عراق میزان وقوع توفانهای شن را افزایش داده است و باعث شده استان خوزستان در سه سال اخیر با گرد و غبارهایی حدود 21 برابر استاندارد مواجه شود. www.irandeserts.com   

با این توضیحات ،نادیده گرفتن کانون‌های تولید گردوغبار در داخل کشور یعنی پاک کردن صورت مسأله . بنابراین نباید از تاثیر منابع داخلی گرد و غبار،بی توجهی مسئولین  داخل کشوربه قانون پیش گیری  وبی توجهی به اصول جغرافیایی زیست‌محیطی و سدسازی‌های بی رویه وغیر اصولی و البته مهمتر از همه خشک کردن یکی از بزرگترین تالاب‌های کشور توسط وزارت نفت در خوزستان غافل شد، چراکه به گفته بسیاری از صاحب نظران دلیل ایجاد بسیاری از بحران های ایجاد شده توسط گرد و غبار در خوزستان طی چند سال گذشته ناشی از منابع داخلی بوده است. تالاب نیمه‌خشک هورالعظیم که دراین روزهای اخیر بیشتر به بیابان و مرداب هورالعظیم می‌ماند، از یک سو و تپه‌های ماسه‌ای سرزمین فکه از سوی دیگر باعث شده‌اند تا با گرم شدن هوا و وزش بادی نه چندان پر سرعت، سرزمین خوزستان در گرد و غبار فرو رود. (برگرفته ازgamesabz.com)

      

تا اینکه از یک سال پیش آبگیری تالاب هورالعظیم شروع شد و اقدامات هماهنگی بین نهادهای مختلف صورت گرفت تا بتوان پدیده گردو غباررا کنترل کرد. اما سازمان حفاظت محیط زیست مهم ترین اقدامات خود در زمینه کاهش کانون های گرد و غبار را آبگیری تالاب هورالعظیم در استان خوزستان عنوان کرد.سازمان جنگل ها و مراتع نیز اقدام قابل توجهی برای تثبیت نقاط منشا گرد و غبار خوزستان ، سازمان هواشناسی اقداماتی برای تقویت پیش بینی های لازم و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز اقداماتی برای پاسخ های بهداشتی سریع و درنهایت سازمان مدیریت بحران سازوکارهایی را برای اعلام شرایط اضطرار در زمان وقوع بحران انجام داده اند.
آبگیری تالاب هورالعظیم به خوبی در حال انجام است و روزانه از رودخانه کرخه 5 مترمکعب بر ثانیه به بخش شمالی تالاب هورالعظیم، 3 مترمکعب بر ثانیه به حوضچه شماره 3 و 7 مترمکعب بر ثانیه به حوضچه‌های 4 و 5 تالاب وارد می‌شود. www.khouznews.ir

این به این مفهوم است یکی از بزرگترین کانون های گرد و غبار منطقه و استان خوزستان رفع خواهد شد.البته نباید فراموش کنیم که ریزگردها منشاء خارجی هم دارند که به دلیل ناامنی ها در عراق وشرایط خاص آن حل این مشکل با تاخیر مواجه شده است.